همان‌طور که می‌دانیم در آغاز هزاره سوم و با پیشنهاد بنگلادش و حمایت انجمن طرف‌داران زبان مادری برای تعیین یک روز به‌عنوان روز زبان مادری این طرح پس از ارائه به یونسکو در سی‌امین نشست عمومی یونسکو مورد تصویب نمایندگان کشورهای عضو این سازمان قرار گرفت و بدین‌سان در راستای اهمیت‌دادن به حفظ گونه‌های مختلف زبانی و جلوگیری از حذف، انکار و میرایی زبان مادری روز ۲۱ فوریه به‌عنوان روز زبان مادری نام‌گذاری شد.
تردیدی نیست که زبان مهم‌ترین عامل ارتباط افراد جامعه انسانی با هم و نیز ارتباط بین جوامع مختلف و ابزار انتقال تجربه و میراث‌فرهنگی بشر از نسلی به نسلی دیگر است، انسان‌ها با گفتگو همدیگر را درک نموده و حکایت تحولات و تکامل هر جامعه‌ای از طریق زبان انتقال می‌یابد و زبان هم نقش اساسی در غنای فرهنگی ملت‌ها دارد و هم خود جز مهم‌ترین سرمایه‌های معنوی تاریخ هر ملتی است و اهمیت آن در حفظ میراث‌فرهنگی و معنوی بشر مانند شیرازه یک کتاب در حفظ انسجام مطالب به‌هم‌پیوسته درون صفحات است.
در باب اهمیت زبان مادری سخن بسیار گفته شده است برخی زبان‌شناسان نیروی عقلانی زبان را معادل توانایی بیولوژیک بشر و اهمیت تنوع زبانی را همسان با تنوع انسانی دانسته و نابودی هر زبانی را برابر با امحای یک جهان‌بینی خاص می‌دانند به همین دلیل باید گفت که زبان‌ها روح بشریت هستند بااین‌همه نباید فراموش کنیم زبان هم مانند هر پدیده دیگری زاده می‌شود، در شرایط مناسب رشد می‌کند و تکامل می‌یابد و گاهی هم دچار چالش می‌شود و در صورت عدم حمایت و تداوم سیاست‌های یکسان‌سازی اجباری تحت هر عنوانی آسیب می‌بیند و گاهی تا پرتگاه نابودی از عرصه حیات رانده خواهد شد و صدالبته از میان گونه‌های مختلف زبانی زبان گروه‌های اقلیت و غیر قدرتمند و زبان‌های بومی و محلی و زبان گروه‌های فاقد دولت و حاکمیت در معرض آسیب‌های جدی بوده و هنوز هم هستند.
سازمان ملل متحد با محوریت یونسکو از مدت‌ها قبل اهمیت و جایگاه زبان مادری را در حفظ میراث معنوی و مشترک جامعه جهانی دریافته است و علاوه‌برآن به دلیل اهمیت گونه‌های زبانی در حفظ میراث جهانی و مخاطرات جدی ناشی از انکار، عدم آموزش و توسعه، ممنوعیت استفاده و به‌کارگیری و تضییع حقوق فرهنگی اقلیت‌ها در جستجوی راهی برای حفظ زبان‌ها به‌عنوان میراث مشترک بشری می‌باشد و در این راستا برخورداری از حق آموزش و فراگیری زبان مادری را مرتباً مورد تأکید قرار داده است و سیستم آموزشی چندزبانی را برای کشورهای دارای تنوع قومی، زبانی فرهنگی و چندملیتی توصیه می‌کند.
در جهان پیرامون بالغ بر ۷ هزار گونه زبانی وجود دارد که هر کدام به سهم خود بخشی از میراث و تجربه مشترک بشری را در چارچوب خود جای‌داده است و نابودی و مرگ هر کدام از این زبان‌ها به معنای ازدست‌رفتن بخشی از میراث معنوی بشر است.
تنوع زبانی در کشورها و مناطق مختلف جهان متفاوت است در هندوستان به‌عنوان یک ساخت سیاسی فدرال و متنوع گویشوران ۸۰ زبان مختلف زندگی می‌کنند و این زبان‌ها در مراحل مختلف تخیل و آموزش بکار گرفته می‌شوند.
در قاره سیاه هم صدها زبان وجود دارد. خاورمیانه که مهد تمدن‌های کهن و گهواره تمدن بشری است هم گرانیگاه تولد و تحول و تکامل گونه‌های مختلف ربانی است و سرزمین تنوع‌ها و تفاوت‌هاست متأسفانه این تنوع و تفاوت‌ها نادیده گرفته شده و یا به‌جای هم‌زیستی و مدارا در مسیر تقابل و تضاد با هم قرار سیر می‌کنند و عدم رواداری و دیگرپذیری بلای جان اقلیت‌ها و گروه‌های مختلف قومی و زبانی در این منطقه می‌باشد.
زبان کُردی یکی از زبان‌های هندواروپایی است که به طور گسترده در دست‌کم در چهار کشور ایران، عراق، ترکیه و سوریه چند ده میلیون نفر به آن تکلم می‌کنند زبانی که هم خانواده با زبان‌هایی نظیر فارسی، بلوچی و اردو به شمار می‌رود. دراین‌بین ایران به‌عنوان کشوری با تاریخی کهن و اثرگذاری فرهنگی گسترده است که گروه‌های متنوع و مختلف قومی، زبانی، مذهبی را در درون مرزهای خود جای‌داده است کشوری که از تنوع زبانی قابل‌توجهی برخوردار است و شهروندانش به زبان‌های مختلفی از جمله فارسی، کُردی، ترکی، بلوچی، عربی، ترکمنی و لهجه‌های متفاوت دیگری نظیر گیلکی، مازنی، لُری، تاتی و… سخن می‌گویند که قدمت برخی از این زبان‌ها به هزاران سال پیش باز می‌گردد.
گرچه زبان رسمی کشور فارسی است که هم از پشتوانه قدرتمند ادب کلاسیک و هم از حمایت ۱۲۰۰ساله حاکمان این زادبوم برخوردار است، اما بخش عظیمی از فرهنگ و تمدن ایران مدیون ایرانیان غیرفارس‌زبان بوده و ادبیات و فرهنگ هر کدام از این گونه‌های زبانی میراثی ارزشمند سامان معنوی آنان را در خود جای‌داده است و یکی از علل غنا و جذابیت فرهنگ و تمدن ایرانی در طول تاریخ، فراقومی و حتی فرازبانی بودن آن و ایجاد وحدتی در عین کثرت بوده است.
در دهه‌های اخیر و با وجود فراهم بودن ظرفیت‌های قانونی و تأکید قانون اساسی در اصول ۱۹ و ۱۵ بر حق آموزش زبان مادری در کنار زبان رسمی در مدارس و ضرورت اجرائی نمودن این اصول و برنامه و وعده‌های مکرر دولت‌های مختلف و به‌ویژه دولت اخیر از جمله آغاز رسمی تدریس زبان کُردی در دانشگاه کردستان یا تدریس زبان ترکی آذربایجانی در مدارس، اما همچنان در پاسداشت این تنوع و قدرت فرهنگی راه دراز و گام‌های بسیار دیگری در پیش رو است که می‌بایست باقدرت و اهتمام ویژه آنها را برداشت.
بی‌شک برخلاف نظر برخی از اندیشمندان متأثر از مکتب ناسیونالیسم و ایده‌های همسان‌سازی، آن چیزی که جهان امروز و از جمله ایران بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارد و باعث تقویت همگرایی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و همکاری‌جویانه و شکوفایی و زایش فرهنگی بیشتر نسبت به قبل می‌شود، توجه به تنوع و پاسداشت آنها از جمله در بخش زبان‌های رایج در ایران است. زبان‌هایی که هریک از آنها میراثی تاریخی و بعضاً عظیم نه فقط برای گویشوران آن و یا ایرانیان بلکه برای جامعه جهانی است. یکی از نکات قدرت نرم و پرتداوم فرهنگ و تمدن ایرانی در طول تاریخ داشتن ظرفیت در کنار هم قراردادن هویت‌های مختلف و متنوع قومی، نژادی، زبانی و فرهنگی است که همه آنها در کنار هم یک کل بزرگ‌تر ایجاد کرده‌اند. در زمان فعلی یکی از شاخصه‌های این تنوع همان‌طور که نشست اقلیت‌ها در شورای حقوق بشر بر آن تأکید کرده است حفظ و حراست از زبان‌های اقلیت‌ها و گروه‌های مختلف قومی و زبانی است.
طی سال‌های اخیر گام‌هایی برداشته شده است، از منظر قانونی ظرفیت‌هایی ایجاد شده است؛ اما همه اینها با سرمنزل مقصود در عالم عمل فاصله بسیار دارند و نیاز هست با اهتمام جدی و ویژه‌تر در این زمینه گام برداشت چرا که این موضوع درعین‌حال یک مطالبه مشروع و قانونی همه شهروندان کشور است.
دراین‌بین عدم آموزش زبان کُردی در مدارس مانع فراگیری و توسعه ظرفیت‌های این زبان توسط فعالان فرهنگی و ادبی نشده است و زبان کُردی به همت اهل فضل و فرهنگ کردستان و با تغذیه از میراث مکتوب منظوم و منثور پانصدساله خویش و بهره‌مندی از نسل جدیدی از تحصیل‌کردگان حوزه اندیشه و فرهنگ راه دشوار خود را به‌سوی افق‌های روشن پیموده است و با وجود وزش گاه‌وبی‌گاه بادها و تندبادهای ناموافق چراغ امیدآفرین و روشنی‌بخش تکافوهای فرهنگی و زبانی همچنان روشن نگاه‌داشته شده است و آثار منثور و منظوم فراوان صاحب‌نظران و شاعران و نویسندگان و جراید، نشریات و رسانه‌های مختلف در برهه‌ها و مقاطع زمانی گوناگون هر کدام به سهم خود در جهت حفظ و توسعه، بالندگی و غنای بخشی به زبان مادری خویش ایفای نقش نموده‌اند شاهدی بر توانمندی زبان و قدرت آفرینش فرهنگی کردهاست و این راه همچنان در تداوم است که همان‌طور که اشاره شد یکی از ایستگاه‌های ارزشمند این حرکت فرهنگی تأسیس گروه زبان و ادبیات کُردی در مقطع کارشناسی در دانشگاه کردستان و به همت نخبگان فرهنگی و اساتید و چهره‌های دانشگاهی متخصص در حوزه زبان، تاریخ، فرهنگ و ادبیات کُردها می‌باشد.
نقش‌برجسته شاعران و ادیبان، نویسندگان و اهل فضل و فکر کُرد در خلق و ایجاد آثار ارزشمند و ماندگار در بخش‌های مختلف جغرافیای کُردنشین در ایجاد میراث ارزشمند فرهنگی کُردها و توفیق آنان در خلق این همه آثار ماندگار نشانه واضح و آشکاری است از توانمندی و قابلیت‌های درونی زبان و ادبیات کُردها و سند محکمی است بر جاودانگی و نامیرایی میراثی که از عمق جان‌بخشی از مخلوقات روی زمین می‌جوشد و انکار و سرکوب و نادیده‌گرفتن آن تنها منجر به تشدید چالش‌ها و تضعیف صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و توسعه مبانی مشارکت همگانی در رشد و تعالی فرهنگ‌های مشترک خواهد انجامید و تنها کُردها از آن زیان نخواهند دید.
نقش برجسته شاعران و ادیبان، نویسندگان و اهل فضل و فکر کُرد در خلق و ایجاد آثار ارزشمند و ماندگار در بخش‌های مختلف جغرافیای کُردنشین در ایجاد میراث ارزشمند فرهنگی کُردها و توفیق آنان در خلق این همه آثار ماندگار نشانه واضح و آشکاری است از توانمندی و قابلیت‌های درونی زبان و ادبیات کُردها و سند محکمی است بر جاودانگی و نامیرایی میراثی که از عمق جان‌بخشی از مخلوقات روی زمین می‌جوشد و انکار و سرکوب و نادیده‌گرفتن آن تنها منجر به تشدید چالش‌ها و تضعیف صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و توسعه مبانی مشارکت همگانی در رشد و تعالی فرهنگ‌های مشترک خواهد انجامید و تنها کُردها از آن زیان نخواهند دید. 
